http://www.soswsokolka.pl/images/articles/kapita_ludzki_logo.jpg

http://www.soswsokolka.pl/images/articles/logo_ue.png

Projekt systemowy Indywidualizacja procesu ksztaÅ‚cenia uczniów klas 1-3 szkół podstawowych „SÅ‚oneczna edukacja - nauka przez zabawÄ™”
realizowany przez SOSW Sokółka w Powiecie Sokólskim w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

https://www.soswsokolka.pl/images/photoalbum/album_933/20190926_135944_t2.jpgW ramach programu Za życiemdzieci z niepeÅ‚nosprawnoÅ›ciÄ… lub dzieci zagrożone niepeÅ‚nosprawnoÅ›ciÄ…, które posiadajÄ… opiniÄ™ o wczesnym wspomaganiu rozwoju dziecka i/lub zaÅ›wiadczenie lekarskie bezpÅ‚atnie uczestniczÄ… w indywidualnych zajÄ™ciach prowadzonych przez specjalistów dobranych odpowiednio do rodzaju dysfunkcji dziecka. 

ZajÄ™cia sÄ… realizacjÄ… zajęć wczesnego wspomagania rozwoju w ramach rzÄ…dowego programu  „Za Å»yciem” finansowanego z budżetu paÅ„stwa w Specjalnym OÅ›rodku Szkolno-Wychowawczym im. Janusza Korczaka w SokóÅ‚ce, który peÅ‚ni funkcjÄ™ wiodÄ…cego OÅ›rodka Koordynacyjno-Rehabilitacyjno-OpiekuÅ„czego Powiatu Sokólskiego. 

Od wrzeÅ›nia do grudnia 2019 r roku kontynuowaliÅ›my zajÄ™cia specjalistyczne w ramach rzÄ…dowego programu „Za Å»yciem”. Rekrutacja na zajÄ™cia odbyÅ‚a siÄ™ na podstawie opinii o wczesnym wspomaganiu i/lub zaÅ›wiadczeÅ„ lekarskich. Zrealizowano  359 godzin zajęć, w których braÅ‚o udziaÅ‚ 23 dzieci.

Zdjęcia

W ramach zajęć oferowane były dzieciom następujące formy pomocy:

Zajęcia rewalidacyjne dla dzieci ze spektrum zaburzeń autystycznych

Zajęcia z surdopedagogiem

Zajęcia z oligofrenopedagogiem

Rehabilitacja ruchowa

Zajęcia z logopedii

Zajęcia integracji sensorycznej

Zajęcia z psychologiem

ZajÄ™cia rozwijajÄ…ce kompetencje emocjonalno – spoÅ‚eczne 


Zajęcia rewalidacyjne dla dzieci ze spektrum zaburzeń autystycznych

W zajÄ™ciach indywidualnych uczestniczyÅ‚o piÄ™cioro dzieci. Zorganizowano 19 godzin zajęć rewalidacyjnych dla dzieci ze spektrum zaburzeÅ„ autystycznych. GÅ‚ównym celem zajęć byÅ‚o wspomaganie ogólnego rozwoju dziecka, rozwijanie kompetencji komunikacyjnych i spoÅ‚ecznych, rozwój funkcji poznawczych, ksztaÅ‚towanie kontaktów spoÅ‚ecznych i nauka zachowaÅ„ spoÅ‚ecznie akceptowanych. Podczas pracy rewalidacyjnej wykorzystywane byÅ‚y metody pracy dla dziecka ze spektrum autyzmu dostosowane do potrzeb i możliwoÅ›ci każdego uczestnika. Stosowano metody werbalne: rozumienie mowy, wypowiedź sÅ‚ownÄ…, sygnalizujÄ…cÄ… i graficznÄ…, metody pozawerbalne: taneczno-muzyczne, dźwiÄ™kowe, wzrokowo-sÅ‚uchowo-dotykowe, a także metody pedagogiczne i terapeutyczne. Na zajÄ™ciach wykorzystano pomoce dydaktyczne i terapeutyczne zakupione przez OÅ›rodek.  

WażnÄ… częściÄ… realizacji projektu byÅ‚a wspóÅ‚praca z rodzicami dziecka, polegajÄ…ca na:nawiÄ…zaniu kontaktu z rodzicami, omówienie wyników pracy i postÄ™pów dziecka, udzielenie instruktażu i porad w zakresie pracy z dzieckiem, a także mobilizowanie rodziców do systematycznej pracy w domu. ZajÄ™cia ze wzglÄ™du na wiek uczestników prowadzone byÅ‚y w formie zabawy, w której dzieci chÄ™tnie uczestniczyÅ‚y.

Prowadząca zajęcia: Grażyna Tymoszuk

 

Zajęcia z surdopedagogiem

W ramach projektu „ Za życiem” zajÄ™cia z surdopedagogiem prowadzone byÅ‚y indywidualnie dla jednego dziecka, zorganizowano 8 godzin w terminie od wrzeÅ›nia do grudnia 2019 roku.

Surdopedagog to specjalista zajmujÄ…cy siÄ™ uczeniem, terapiÄ… i wspomaganiem rozwoju dzieci sÅ‚abosÅ‚yszÄ…cych i niesÅ‚yszÄ…cych. W swojej pracy surdopedagog stosuje formy i metody dostosowane do umiejÄ™tnoÅ›ci oraz możliwoÅ›ci dzieci w zależnoÅ›ci od stopnia niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci. Program pracy zakÅ‚ada poszanowanie indywidualnych możliwoÅ›ci dziecka i granic jego rozwoju. TreÅ›ci zajęć sÄ… tak opracowane, aby specjalista mógÅ‚ dostosować je do umiejÄ™tnoÅ›ci uczestnika. GÅ‚ówny celem pracy z dzieckiem sÅ‚abosÅ‚yszÄ…cym byÅ‚o rozwijanie percepcji sÅ‚uchowej, stymulowanie ogólnego rozwoju, ćwiczenia pamiÄ™ci i koncentracji uwagi sÅ‚uchowej, rozwijanie umiejÄ™tnoÅ›ci komunikacyjnych.

ZajÄ™cia prowadzone byÅ‚y ze wzglÄ™du na wiek, gÅ‚ównie w formie zabawy, która jest naturalnÄ… formÄ… aktywnoÅ›ci dzieci w wieku przedszkolnym. Z wykorzystaniem pomocy dydaktycznych i terapeutycznych dostÄ™pnych na terenie OÅ›rodka zajÄ™cia byÅ‚y doskonaÅ‚Ä… zabawÄ… i niezwykÅ‚ym przeżyciem. Terapeuta stosowaÅ‚ zasadÄ™ indywidualizacji- czyli stworzenie poczucia bezpieczeÅ„stwa, otoczenie dziecka szczególnÄ… opiekÄ…. Dobór odpowiednich Å›rodków i metod oddziaÅ‚ywaÅ„ rewalidacyjnych. ZasadÄ™ poglÄ…dowoÅ›ci czyli umożliwienie dziecku wszechstronnego, polisensorycznego poznawania otaczajÄ…cej rzeczywistoÅ›ci. ZasadÄ™ kompensacji zaburzeÅ„ czyli Å‚Ä…czenie ćwiczeÅ„ funkcji zaburzonych z ćwiczeniami funkcji nie zaburzonych w celu wytworzenia wÅ‚aÅ›ciwych mechanizmów kompensacyjnych oraz zasadÄ™ stopniowania trudnoÅ›ci.  

Prowadząca zajęcia: Grażyna Tymoszuk

 

Zajęcia z oligofrenopedagogiem

 ZajÄ™cia z oligofrenopedagogiem w ramach zadania „Za życiem” prowadziÅ‚y panie: Marta Kulmaczewska i Magdalenia SÅ‚yż. ZajÄ™cia odbywaÅ‚y siÄ™ indywidualnie, w których uczestniczyÅ‚o 10 dzieci. Zorganizowano 46 godzin zajęć. NadrzÄ™dnym celem zajęć z oligofrenopedagogiem byÅ‚o stworzenie możliwoÅ›ci wszechstronnego rozwoju  psychofizycznego dzieciom z trudnoÅ›ciami, deficytami rozwojowymi. Natomiast celami szczegóÅ‚owymi byÅ‚o: ksztaÅ‚towanie pozytywnej samooceny i odpornoÅ›ci emocjonalnej na niepowodzenia, ksztaÅ‚cenie systematycznoÅ›ci i wytrwaÅ‚oÅ›ci w wykonywaniu zadaÅ„ i ćwiczeÅ„, rozwijanie sprawnoÅ›ci manualnej i grafomotorycznej, rozwijanie koordynacji wzrokowo – ruchowej, usprawnianie percepcji sÅ‚uchowej, rozwijanie elementarnych pojęć matematycznych, usprawnianie procesów pamiÄ™ci i myÅ›lenia, rozwijanie zdolnoÅ›ci koncentracji uwagi, bogacenie wiedzy ogólnej, sÅ‚ownictwa i rozbudowywanie wypowiedzi, podnoszenia umiejÄ™tnoÅ›ci manipulacyjnych i konstrukcyjnych, rozwijania orientacji w schemacie wÅ‚asnego ciaÅ‚a i przestrzeni a także usprawniania wszystkich zmysÅ‚ów: smaku, wÄ™chu, dotyku, sÅ‚uchu, wzroku. Każde zajÄ™cia dostosowane byÅ‚y do możliwoÅ›ci psychofizycznych dziecka i prowadzone w formie zabawowej. Mali uczestnicy zadania aktywnie i chÄ™tnie uczestniczyli w zajÄ™ciach. NawiÄ…zali pozytywne relacje z prowadzÄ…cymi.

Podczas realizacji zajęć wykorzystywane byÅ‚y elementy różnych metod min. aktywizujÄ…cych, samodzielnych doÅ›wiadczeÅ„, integracji sensorycznej. pedagogiki zabawy, Weroniki Sherborne, Dobrego Startu Marty Bogdanowicz, metody Marii Montessori czy Snoezelen czyli Sali  DoÅ›wiadczania Åšwiata.

W trakcie prowadzonych zajęć prowadzÄ…ce wykorzystywaÅ‚y różnorodne materiaÅ‚y i pomoce dydaktyczne: karty pracy, gry dydaktyczne, ukÅ‚adanki, puzzle, rozsypanki literowe i obrazkowe, wykreÅ›lanki, labirynty, historyjki obrazkowe oraz klocki o różnych zaczepach i strukturach, zabawki edukacyjne oraz materiaÅ‚y plastyczne typu farby, pisaki, kredki oÅ‚ówkowe i woskowe, klej, plastelinÄ™, kolorowe i biaÅ‚e kartki, bibuÅ‚Ä™, samodzielnie wykonywanÄ… przez dzieci ciastolinÄ™, masÄ™ solnÄ… czy sztuczny Å›nieg. Zabawy z masami dawaÅ‚y dzieciom wiele pozytywnych doznaÅ„ dotykowych, jak i wzrokowych.

DziÄ™ki zajÄ™ciom 10 dzieci usprawniÅ‚o: koordynacjÄ™ wzrokowo-ruchowÄ…, sprawność manualnÄ… i grafomotorycznÄ…, orientacjÄ™ w schemacie ciaÅ‚a i przestrzeni,  koncentracjÄ™ uwagi, zdolnoÅ›ci manipulacyjne i konstrukcyjne, percepcjÄ™ sÅ‚uchowÄ…, umiejÄ™tność logicznego myÅ›lenia i spostrzegania, elementarne umiejÄ™tnoÅ›ci matematyczne, wydÅ‚użyÅ‚o zdolność koncentracji uwagi  i  wzbogaciÅ‚o wiedzÄ™ ogólnÄ… o otaczajÄ…cym Å›wiecie.

Prowadzące zajęcia: Marta Kulmaczewska, Magdalena Słyż

 

Zajęcia z psychologiem

Zgodnie z wyznaczonymi celami zajęć, w ramach pracy z psychologiem dzieci uczestniczÄ…ce w projekcie zwiÄ™kszaÅ‚y swój potencjaÅ‚ umiejÄ™tnoÅ›ci emocjonalno-spoÅ‚ecznych oraz korygowanie nieprawidÅ‚owych nawyków i zastÄ…pienie ich nawykami adekwatnymi do sytuacji. Dzieci zwiÄ™kszaÅ‚y potencjaÅ‚ myÅ›lenia przyczynowo - skutkowego, które jest warunkiem planowania czynnoÅ›ci, rozumienia istoty przeżywanych emocji i sytuacji spoÅ‚ecznych. PoszerzaÅ‚y wiedzÄ™ o zachowaniach spoÅ‚ecznych. tak dzieci jaki i dorosÅ‚ych. Szereg ćwiczeÅ„ w jakich dzieci braÅ‚y udziaÅ‚ dotyczyÅ‚ zabaw z emocjami gdzie dziecko różnicowaÅ‚o, rozpoznawaÅ‚o emocje i ich znaczenie w szerszym kontekÅ›cie poprzez nadawanie narracji sytuacjom spoÅ‚ecznym. Indywidualna praca z dzieckiem umożliwiÅ‚a też dziecku stopniowe wÅ‚Ä…czanie kontroli sposobów odreagowania napięć i kryzysów emocjonalnych, co przyczyniaÅ‚o siÄ™ do zwiÄ™kszenia samooceny i zadowolenia z wykonywanych zadaÅ„. W trakcie zajęć z psychologiem uczestnicy trenowali też poprawÄ™ koncentracjÄ™ uwagi i wydÅ‚użania czasu na jednej wykonywanej czynnoÅ›ci.

ProwadzÄ…ca zajÄ™cia: Oliwia BurdyÅ„ska – Bilmin

 

Rehabiliatacja ruchowa:

W tej edycji zajęć w ramach programu „Za Å»yciem” w zajÄ™ciach rehabilitacji wzięło udziaÅ‚ 11 chÅ‚opców. Prowadzona rehabilitacja oparta byÅ‚a o oddziaÅ‚ywania na sferÄ™ ruchowa, stymulowaÅ‚a ukÅ‚ad mięśniowy, kostno-szkieletowy do aktywnej pracy. Prowadzone ćwiczenia specjalistyczne, gry i zabawy ruchowe, dostosowane do możliwoÅ›ci i potrzeb uczestnika, wpÅ‚ywaÅ‚y na rozwijanie siÄ™ ukÅ‚adu ruchu, minimalizowaÅ‚y trudnoÅ›ci rozwojowe i korygowaÅ‚y zaburzenia motoryczne i odbiorcze. U najmÅ‚odszego uczestnika gÅ‚ównym celem byÅ‚a poprawa sprawnoÅ›ci pionizacji oraz ksztaÅ‚cenie sprawnoÅ›ci jej przyjmowania oraz w kolejnym etapie- nauka chodzenia.

U pozostaÅ‚ych chÅ‚opców celem nadrzÄ™dnym byÅ‚a stymulacja rozwoju ruchowego, rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej, wzmocnienie ukÅ‚adu mięśniowego, rozwijanie orientacji przestrzennej, korygowanie wady postawy, rozwijanie samoobsÅ‚ugi, wyrabianie zdolnoÅ›ci utrzymywania równowagi oraz rozwijanie sprawnoÅ›ci motoryki maÅ‚ej i dużej. WażnÄ… rolÄ™ w procesie usprawniania odegraÅ‚y atrakcyjne przybory sportowe: piÅ‚ki, skakanki, deskorolki, materiaÅ‚y nietypowe np. folia bÄ…belkowa. Aktywna, atrakcyjna i wesoÅ‚a zabawa pomagaÅ‚a uczestnikom rozwijać siÄ™ ruchowo oraz wspomagać rozwój ich kreatywnoÅ›ci i koordynacji.

Prowadzone ćwiczenia bierne i czynne, koordynacyjne, równoważne, ogólnorozwojowe, relaksacyjne czynne z oporem, czynne wolne, samoobsÅ‚ugowe przyczyniÅ‚y siÄ™ do korekcji wad postawy, do wzmocnienia mięśni odpowiedzialnych za postawÄ™, do wzmocnienia mięśni brzucha, stóp oraz nóg oraz pozostaÅ‚ych grup mięśniowych.

Prowadzące zajęcia: Magdalena Słyż, Zuzanna Szarkowska-Czeczko

 

Zajęcia integracji sensorycznej

ZajÄ™cia integracji sensorycznej miaÅ‚y na celu poprawÄ™ organizacji wrażeÅ„ zmysÅ‚owych, by mogÅ‚y być użyte do celowego dziaÅ‚ania. Podczas zajęć dostarczano kontrolowanej iloÅ›ci wrażeÅ„ zmysÅ‚owych: przedsionkowych, proprioceptywnych, dotykowych, sÅ‚uchowych, wzrokowych oraz wÄ™chowych, by dziecko spontanicznie podejmowaÅ‚o dziaÅ‚ania poprawiajÄ…ce organizacjÄ™ tych bodźców. Stosowano ćwiczenia stymulujÄ…ce dla mózgu, dostosowane do poziomu rozwojowego dziecka, a jednoczeÅ›nie bÄ™dÄ…ce „wyzwaniem” dla każdego uczestnika terapii. PrzekÅ‚adaÅ‚o siÄ™ to na zmianÄ™ zachowania u dzieci w sferze motorycznej, dotyczÄ…cej kontroli ruchu, koordynacji ruchowej i równowagi. WzrosÅ‚a Å›wiadomość orientacji Å›rodkowolinijnej, a przez to odczuwanie wÅ‚asnego ciaÅ‚a. WydÅ‚użyÅ‚ siÄ™ czas koncentracji uwagi na zadaniu oraz poczucie sukcesu po wykonaniu polecenia. NastÄ…piÅ‚ przyrost umiejÄ™tnoÅ›ci jÄ™zykowych przekÅ‚adajÄ…cy siÄ™ na lepsze rozumienie mowy i poprawÄ™ kontaktów spoÅ‚ecznych.

DziÄ™ki zajÄ™ciom u 17 dzieci nastÄ…piÅ‚a poprawa w zakresie funkcjonowania bazowych ukÅ‚adów sensorycznych oraz wzrokowego i sÅ‚uchowego. Poprawie ulegÅ‚a kontrola ruchu, koordynacja ruchowa i równowaga. WzrosÅ‚a Å›wiadomość wÅ‚asnego ciaÅ‚a. WydÅ‚użyÅ‚ siÄ™ czas koncentracji uwagi na zadaniu oraz poczucie sukcesu po wykonaniu polecenia. NastÄ…piÅ‚ przyrost umiejÄ™tnoÅ›ci jÄ™zykowych przekÅ‚adajÄ…cy siÄ™ na lepsze rozumienie mowy.

ProwadzÄ…ce zajÄ™cia: Bożena Rećko, Elżbieta Januszko-Szymaniuk 

Zajęcia logopedyczne

ZajÄ™cia logopedyczne w ramach projektu „Za życiem” prowadziÅ‚y panie: Elżbieta Szomko i Marta Kawrygo-Leonowicz. ZajÄ™cia specjalistyczne odbywaÅ‚y siÄ™ indywidualnie. ZajÄ™cia byÅ‚y przygotowywane i dobierane pod kÄ…tem każdego dziecka. Aby zachÄ™cić dziecko do jak najpeÅ‚niejszego uczestnictwa – byÅ‚y prowadzone w formie zabawy. Podczas realizacji zajęć wykorzystywane byÅ‚y elementy nastÄ™pujÄ…cych metod:

– metoda Weroniki Sherborne,

– metoda Dobrego Startu,

– metoda BronisÅ‚awa RocÅ‚awskiego,

– metoda Marii Montessori,

– metoda kinezjologii edukacyjnej,

- elementy Metody Krakowskiej.

Nieodzowne w terapii logopedycznej sÄ… ćwiczenia oddechowe oraz ćwiczenia buzi i jÄ™zyka – dla nich zawsze byÅ‚ czas na zajÄ™ciach, ponieważ sÄ… gwarancjÄ… sukcesu w dalszym postÄ™powaniu logopedycznym. PrzykÅ‚adowe ćwiczenia to dmuchanie na piórka, urzÄ…dzanie wyÅ›cigów papierowych kuleczek czy ukÅ‚adanie papierowych puzzli byÅ‚y Å›wietnÄ… zabawÄ… a jednoczeÅ›nie pozwalaÅ‚y dziecku swobodnie gospodarować oddechem. Åšmieszne minki przed lustrem to „klasyka logopedii” ale ćwiczenia odpowiednio dobrane i przeprowadzone z pomysÅ‚em nie pozwalaÅ‚y dziecku nudzić siÄ™ na zajÄ™ciach..

Celem zajęć było:

- zachęcanie do nawiązywania kontaktu werbalnego i pozawerbalnego,

– usprawnienia motoryki i koordynacji narzÄ…dów artykulacyjnych

– utrwalenia poprawnego wzorca artykulacyjnego

– usprawnienia funkcji majÄ…cych wpÅ‚yw na rozwój mowy (pamiÄ™ci, koncentracji, percepcji sÅ‚uchowej, wzrokowej, ruchowej, myÅ›lenia)

– rozwiniÄ™cia zasobu sÅ‚ownictwa biernego jak i czynnego,

- umiejętności budowania wypowiedzi poprawnych pod względem gramatycznym.

Prowadzące zajęcia: Elżbieta Szomko i Marta Kawrygo-Leonowicz

 

Zajęcia rozwijające kompetencje społeczno - emocjonalne

ZajÄ™cia rozwijajÄ…ce kompetencje spoÅ‚eczno - emocjonalne to zajÄ™cia, podczas których dzieci uczÄ… siÄ™ zasad zachowania siÄ™, wspóÅ‚pracy z innymi, radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych. RozwijajÄ… konstruktywne radzenie sobie z trudnymi emocjami dzieci, takimi jak: zÅ‚ość, smutek, tÄ™sknota. ZajÄ™cia dajÄ… dzieciom możliwość odreagowania tych emocji i przemienienia ich w pozytywne doÅ›wiadczenie.

PozwalajÄ… na rozwijanie kompetencji spoÅ‚ecznych oraz emocjonalnych, odczuwanie przynależnoÅ›ci do rodziny, narodu, respektowanie praw i obowiÄ…zków, rozpoznawanie i nazywanie podstawowych emocji, szanowanie emocji wÅ‚asnych i innych, a także rozróżnianie przyjemnych i nieprzyjemnych uczuć i emocji.

ZajÄ™cia zapewniajÄ… też każdemu uczestnikowi osiÄ…gniÄ™cie poczucia akceptacji oraz sukcesu na miarÄ™ jego możliwoÅ›ci. WpÅ‚ywa to pozytywnie na dziecko, jego emocje stymulujÄ…c proces podnoszenia wÅ‚asnej wartoÅ›ci, zwiÄ™ksza możliwoÅ›ci poznawcze przez poÅ‚Ä…czenie dziaÅ‚ania z przyjemnÄ… emocjÄ…, dziÄ™ki której dziaÅ‚anie zostaje lepiej zapamiÄ™tane. Przez poczucie sukcesu podnosi siÄ™ motywacja do dalszego dziaÅ‚ania, dziecko staje siÄ™ bardziej aktywne, a zarazem bardziej otwarte na wszechstronny rozwój.

Różnorodne zabawy i ćwiczenia Å›wietnie pomagajÄ… w opanowaniu emocji u dzieci nieÅ›miaÅ‚ych i dzieci nadruchliwych. Dzieci uczÄ™szczajÄ…ce na zajÄ™cia szybko uczÄ… siÄ™ wÅ‚aÅ›ciwych zachowaÅ„ spoÅ‚ecznych i przenoszÄ… je na praktyczny grunt.

Prowadząca zajęcia: Katarzyna Zalewska

Dzieciom z problemami rozwojowymi zapewniamy fachowÄ… opiekÄ™, a ich rodzicom informacjÄ™ i pomoc w rozwiÄ…zywaniu problemów rozwojowych dzieci. Dlatego naprawdÄ™ zachÄ™cam do skorzystania z naszej oferty. Już dziÅ› sÅ‚użymy naszÄ… radÄ…, by jak najlepiej dopasować rodzaj zajęć do potrzeb paÅ„stwa dziecka! 

Rodziców zainteresowanych udzieleniem dodatkowego, bezpÅ‚atnego wsparcia dla ich dzieci w OÅ›rodku Koordynacyjno-Rehabilitacyjno-OpiekuÅ„czym prosimy o kontakt bezpoÅ›redni lub telefoniczny:

 

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Janusza Korczaka

ul. Osiedle Zielone 1A

16-100 SokóÅ‚ka

tel./fax: (85) 711 26 78

OpracowaÅ‚ zespóÅ‚ realizujÄ…cy zajÄ™cia

w ramach programu „Za życiem”